Is de rente op een studieschuld aftrekbaar en hoe werkt dat?

Nee, de rente op een studieschuld is in Nederland niet aftrekbaar van uw inkomen in box 1, zoals dat bij hypotheekrente wel het geval is. Dit betekent dat u de betaalde rente op uw studieschuld niet kunt verrekenen met uw belastbare inkomen om zo minder belasting te betalen. Wel kan de studieschuld zélf, boven een drempelbedrag van 3.800 euro in 2025, worden afgetrokken van uw vermogen in box 3. Met de fors gestegen rentes op studieleningen van de afgelopen jaren is de vraag naar aftrekbaarheid steeds relevanter geworden.

Op deze pagina lichten we toe wat renteaftrek op een studieschuld precies inhoudt, welke specifieke voorwaarden in Nederland gelden en hoe u de fiscale behandeling ervan in uw belastingaangifte kunt begrijpen. We verkennen de verschillen met andere leningen, bespreken de invloed van studiefinanciering en bieden praktische handvatten voor de stappen die u kunt ondernemen.

Summary

De rente op een studieschuld is in Nederland niet aftrekbaar van het inkomen in box 1, anders dan bijvoorbeeld hypotheekrente.
De studieschuld zelf kan, mits deze boven €3.800 (2025) ligt en totale schulden boven €3.000 (€6.000 voor fiscale partners) uitkomen, worden afgetrokken van het vermogen in box 3.
De betaalde rente op studieschuld geeft geen direct belastingvoordeel en kan niet worden opgevoerd in de belastingaangifte voor inkomstenbelasting.
Er zijn recente discussies en voorstellen geweest over renteaftrek, maar dit is momenteel geen geldend beleid in Nederland.
De fors gestegen rente op studieleningen verhoogt de maandlasten, terwijl de fiscale mogelijkheden beperkt blijven tot aftrek van de schuld zelf in box 3.

Wat is renteaftrek op een studieschuld?

De renteaftrek op een studieschuld is het principe waarbij u de betaalde rente over uw studielening zou kunnen aftrekken van uw belastbare inkomen, wat zou leiden tot een lager bedrag aan te betalen belasting. In Nederland is de rente op een studieschuld echter niet aftrekbaar van uw inkomen in box 1. Dit betekent dat de rente studieschuld aftrekbaar maken op deze manier niet mogelijk is, anders dan bijvoorbeeld bij hypotheekrente. Wel kunt u de studieschuld zélf aftrekken van uw vermogen in box 3. Dit kan als uw studieschuld boven een specifiek drempelbedrag van 3.800 euro in 2025 uitkomt. Bovendien geldt voor de totale som van uw schulden in box 3, inclusief studieschuld en eventuele andere leningen, dat deze boven de €3.000 (of €6.000 voor fiscale partners) moeten zijn om aftrekbaar te zijn. Door deze aftrek kan uw totale belastbare vermogen lager uitvallen, wat een belastingvoordeel in box 3 kan opleveren. Hoewel er in het verleden, zoals een voorstel van CDA-jongeren in 2019, discussies zijn geweest over het invoeren van renteaftrek op studieschuld, is dit momenteel geen geldend beleid.

Welke voorwaarden gelden voor renteaftrek op studieschuld in Nederland?

De directe en belangrijkste voorwaarde voor renteaftrek op studieschuld in Nederland is dat er geen voorwaarden zijn, omdat de rente op een studieschuld momenteel niet aftrekbaar is van uw inkomen in box 1. Dit betekent dat u de betaalde rente op uw studielening niet kunt verrekenen met uw belastbare inkomen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld hypotheekrente, om zo minder belasting te betalen.

De enige fiscale mogelijkheid die wel bestaat voor studieschulden, betreft de aftrek van de studieschuld zélf van uw vermogen in box 3. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden in Nederland:

Uw studieschuld moet hoger zijn dan het drempelbedrag van €3.800 in 2025.
De totale som van al uw schulden in box 3, inclusief studieschuld en eventuele andere leningen, moet boven de €3.000 uitkomen (of €6.000 voor fiscale partners) om aftrekbaar te zijn.
De studieschuld mag niet zijn omgezet in een gift door DUO. Deze voorwaarde is essentieel omdat een studieschuld die is kwijtgescholden, niet langer als aftrekbare schuld kan dienen voor de vermogensbelasting.

Deze aftrekpost in box 3 kan uw totale belastbare vermogen verlagen, wat resulteert in een lager bedrag aan vermogensbelasting. Hoewel er in het verleden, onder andere via voorstellen van CDA-jongeren, discussies zijn gevoerd over het invoeren van rente studieschuld aftrekbaar maken, is dit op dit moment geen geldend beleid in Nederland.

Hoe werkt de fiscale behandeling van rente op studieschuld in de belastingaangifte?

In de belastingaangifte wordt de rente op een studieschuld in Nederland niet fiscaal behandeld als een aftrekpost voor de inkomstenbelasting in box 1, in tegenstelling tot bijvoorbeeld hypotheekrente. Dit betekent concreet dat u de betaalde rente op uw studielening niet kunt opvoeren om uw belastbare inkomen te verlagen en zo minder belasting te betalen; de rente studieschuld aftrekbaar is hier simpelweg niet van toepassing. Wel kan de studieschuld zélf, de hoofdsom, worden afgetrokken van uw vermogen in box 3. Hiervoor geldt in 2025 een drempelbedrag van €3.800 voor de studieschuld, en de totale som van al uw schulden in box 3 moet boven de €3.000 uitkomen (€6.000 voor fiscale partners). Een uitzonderlijke fiscale behandeling is van toepassing op een studieschuld tijdens een schuldsaneringsregeling (WSNP): gedurende de opschorting van de aflosfase is er geen rente verschuldigd over de studieschuld.

Wat zijn de verschillen tussen renteaftrek op studieschuld en andere schulden?

De belangrijkste verschillen tussen renteaftrek op studieschuld en andere schulden in Nederland liggen in de fiscale behandeling van de rente en de aard van de schulden. De rente op een studieschuld is in Nederland niet aftrekbaar van uw inkomen in box 1, wat betekent dat u hier geen belastingvoordeel uit haalt om uw belastbare inkomen te verlagen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld hypotheekrente die onder specifieke voorwaarden wel aftrekbaar is.

Hoewel de rente studieschuld aftrekbaar maken in box 1 niet mogelijk is, kan de studieschuld zélf – net als andere schulden – wel worden afgetrokken van uw vermogen in box 3, mits de schuld boven de drempelbedragen van €3.800 (voor studieschuld in 2025) en €3.000 (€6.000 voor fiscale partners) voor totale schulden uitkomt. Een cruciaal verschil is ook de terugbetalingswijze van studieschuld: deze is doorgaans veel coulante in vergelijking met andere consumptieve leningen, met inkomensafhankelijke aflossingsregels. Dit maakt dat studieschuld minder zwaar meeweegt dan andere leningen bij het bepalen van bijvoorbeeld een maximale hypotheek. Bovendien wordt, vanwege de vaak relatief lage rentetarieven op studieschuld (historisch soms zelfs 0% tot eind 2021), studieschuldenaars met meerdere schulden geadviseerd om eerst de schuld met de hoogste rente af te lossen, zoals een persoonlijke lening of creditcardschuld, voordat zij extra aflossingen doen op de studieschuld.

Welke stappen moet u volgen om renteaftrek op uw studieschuld toe te passen?

Om renteaftrek op uw studieschuld toe te passen, zijn er in Nederland geen stappen die u hoeft te volgen, omdat de rente op een studieschuld niet aftrekbaar is van uw inkomen in box 1. In tegenstelling tot bijvoorbeeld hypotheekrente, kunt u de betaalde rente op uw studielening niet opgeven om zo minder belasting te betalen; de mogelijkheid voor rente studieschuld aftrekbaar in box 1 bestaat dus niet. Wel is er een fiscale mogelijkheid om de studieschuld zélf, de hoofdsom, af te trekken van uw vermogen in box 3. Deze aftrek kan leiden tot een belastingvoordeel doordat uw belastbare vermogen lager wordt.

Voor het toepassen van deze vermogensaftrek in box 3, volgt u de reguliere procedure tijdens uw jaarlijkse belastingaangifte. U hoeft hiervoor geen aparte aanvraag bij DUO of de Belastingdienst te doen specifiek voor ‘renteaftrek’. In plaats daarvan:

Controleer het actuele bedrag van uw studieschuld bij DUO, aangezien dit het bedrag is dat u moet invullen.
Voer de studieschuld op in de sectie voor schulden in box 3 van uw belastingaangifte.
Let op de drempelbedragen: uw studieschuld moet hoger zijn dan €3.800 in 2025, en de totale som van al uw schulden in box 3 moet boven de €3.000 uitkomen (of €6.000 voor fiscale partners) om aftrekbaar te zijn.

De Belastingdienst verwerkt deze gegevens automatisch en verrekent uw studieschuld met uw vermogen, wat kan resulteren in een lagere vermogensbelasting. Het is hierbij cruciaal dat uw studieschuld niet is omgezet in een gift door DUO, want dan vervalt de aftrekmogelijkheid.

Veelgestelde vragen over renteaftrek op studieschuld

Is rente op studieschuld momenteel aftrekbaar?

Nee, de rente op een studieschuld is momenteel niet aftrekbaar van uw inkomen in box 1 in Nederland. Dit betekent dat u de betaalde rente niet kunt verrekenen met uw belastbaar inkomen om zo minder inkomstenbelasting te betalen, zoals dat wel kan bij bijvoorbeeld hypotheekrente. De vraag of de rente studieschuld aftrekbaar zou moeten zijn, is echter zeer actueel en blijft een punt van discussie, vooral door de fors gestegen rentes op studieleningen in de afgelopen jaren. Hoewel er in januari 2023 nog sprake was van een voorstel in de Tweede Kamer om rente op studieschuld aftrekbaar te maken, en eerder al een voorstel van CDA-jongeren in 2019, is dit tot op heden geen geldend beleid geworden. De studieschuld zélf kan wel onder bepaalde voorwaarden worden afgetrokken van uw vermogen in box 3, wat een andere fiscale behandeling is dan renteaftrek.

Wat is het drempelbedrag voor aftrekbaarheid van studieschuld?

Het drempelbedrag voor de aftrekbaarheid van uw studieschuld in box 3 is in 2025 vastgesteld op €3.800. Dit bedrag is het minimale deel van uw studieschuld dat eerst verrekend wordt voordat u iets kunt aftrekken. Pas het deel van uw schuld dat boven dit drempelbedrag uitkomt, mag u aftrekken van uw vermogen. Een concreet voorbeeld: als u een studieschuld van €30.000 heeft, dan is hiervan €26.200 (€30.000 min €3.800) daadwerkelijk aftrekbaar in box 3. Dit is een belangrijke fiscale mogelijkheid, aangezien de rente studieschuld aftrekbaar in box 1 niet van toepassing is. Vergeet ook niet dat er een algemene schuldendrempel in box 3 geldt van €3.000 (of €6.000 voor fiscale partners) voor al uw schulden tezamen, inclusief de studieschuld, die ook overschreden moet worden voor aftrek.

Kan rente op studieschuld leiden tot belastingvoordeel?

Nee, de rente op een studieschuld leidt in Nederland niet tot direct belastingvoordeel in de inkomstenbelasting (box 1). In tegenstelling tot bijvoorbeeld hypotheekrente, is de rente studieschuld aftrekbaar maken van uw inkomen niet toegestaan, waardoor u de betaalde rente niet kunt verrekenen voor een lager belastbaar inkomen. Hoewel de studieschuld zélf wel aftrekbaar kan zijn van uw vermogen in box 3, is dit een ander type belastingvoordeel dat niet direct verband houdt met de betaalde rente. Dit betekent dat de financiële last van de rente volledig bij de oud-student ligt, zonder de fiscale compensatie die bij andere leningen soms wel mogelijk is. Vooral met de recent gestegen rentes op studieleningen, is dit een belangrijk punt om rekening mee te houden.

Hoe beïnvloedt een studieschuld mijn vermogen in box 3?

Een studieschuld beïnvloedt uw vermogen in box 3 positief doordat het bedrag van de schuld kan worden afgetrokken van uw bezittingen, wat resulteert in een lager belastbaar vermogen. Het vermogen in box 3 wordt namelijk berekend als de som van uw spaargeld en overige bezittingen, verminderd met uw schulden die boven een bepaalde drempel uitkomen. Voor uw studieschuld bij DUO, die als aftrekbare schuld meetelt, geldt in 2025 een drempelbedrag van €3.800. Dit betekent dat alleen het deel van uw studieschuld dat boven dit bedrag uitkomt, mag worden afgetrokken. Daarnaast moeten de totale schulden in box 3, inclusief uw studieschuld, de algemene schuldendrempel van €3.000 (of €6.000 voor fiscale partners) overschrijden. Hoewel de rente op studieschuld niet aftrekbaar is van uw inkomen in box 1, verlaagt de aftrek van de studieschuld zelf in box 3 uw grondslag voor de vermogensbelasting, wat een concreet belastingvoordeel oplevert. Het is daarbij cruciaal dat uw studieschuld niet is omgezet in een gift, want dan vervalt de aftrekmogelijkheid.

Zijn er recente wetswijzigingen of voorstellen over renteaftrek studieschuld?

Directe wetswijzigingen die de rente studieschuld aftrekbaar maken van het inkomen in box 1, zijn er recentelijk niet geweest in Nederland, ondanks aanhoudende discussies en eerdere voorstellen. Zo pleitte fiscaal jurist Frans Wiggers in januari 2023 voor het aftrekbaar maken van de rente op studieschuld onder bepaalde inkomensvoorwaarden. Recentelijk, in voorjaar 2025, heeft de staatssecretaris van Financiën aangegeven dat een voorstel voor een gerichte vrijstelling binnen de werkkostenregeling (WKR) voor werkgevers die werknemers helpen met aflossingen niet past binnen de huidige doelstellingen. Wel is er vóór de zomer van 2025 meer duidelijkheid verwacht over bredere fiscale stimulering van werkgevers bij het ondersteunen van studieschuld. Deze voortdurende aandacht wordt mede gevoed door de sterk gestegen rentes op studieleningen, met studieschuldrenteverhogingen per 2025 die de maandlasten voor vele oud-studenten verder doen stijgen, en waarbij een maatregel in het Belastingplan 2024 voor renteverlaging van de ‘pechgeneratie’ zijn doel tot oktober 2023 niet heeft bereikt.

Studiefinanciering en de impact op rente en schuld

Studiefinanciering in Nederland, aangevraagd via DUO, bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder een basisbeurs, een aanvullende beurs, het studentenreisproduct, maar vooral ook een rentedragende lening en collegegeldkrediet. Deze leencomponenten vormen de kern van de studieschuld en hebben een directe en steeds grotere impact op de financiële situatie van studenten en oud-studenten. De rente op deze studieleningen is de laatste jaren fors gestegen, waarbij de rente op studieschuld van DUO in 2023 bijvoorbeeld met een factor 5 is verhoogd.

Deze rentestijgingen zorgen ervoor dat de totale terugbetaling van de studielening aanzienlijk hoger uitvalt en de schuldenlast sneller oploopt door het rente-op-rente effect, wat betekent dat rente jaarlijks over het totale schuldsaldo wordt berekend. Concreet leiden deze ontwikkelingen tot hogere maandlasten; ex-studenten kunnen per oktober 2024 te maken krijgen met een verhoging van de maandlasten met wel 50 procent. Hoewel de rente studieschuld niet aftrekbaar is van het inkomen in box 1, kan de studieschuld zélf wel het belastbaar vermogen in box 3 verlagen. De oplopende schuldenlast en de hogere maandelijkse aflossing hebben ook een serieuze impact op de leencapaciteit voor bijvoorbeeld een hypotheek, waarvan maar liefst 70 procent van de studenten onvoldoende op de hoogte is. Dit kan duizenden euro’s schelen bij het verkrijgen van een hypotheek, zoals u kunt zien op onze pagina over studiefinanciering.

Rente energiebespaarlening: vergelijking met rente op studieschuld

De rente op een energiebespaarlening en die op een studieschuld verschillen aanzienlijk, zowel in hoogte als in fiscale behandeling. Een energiebespaarlening, specifiek gericht op het verduurzamen van woningen via het Nationaal Warmtefonds, kan bij een verzamelinkomen onder de €60.000 zelfs een rentepercentage van 0,00% hebben voor leningen tot bijvoorbeeld €15.000 met een looptijd van 10 jaar. Dit maakt het een zeer aantrekkelijke optie om uw woning energiezuiniger te maken zonder rentekosten. De rente op een studieschuld daarentegen, is de afgelopen jaren fors gestegen, met percentages die in 2024 op 2,56% lagen voor nieuwe rentetermijnen, wat leidt tot een aanzienlijk hogere totale terugbetaling en maandlasten voor oud-studenten. Daarnaast is de rente op studieschuld niet aftrekbaar van uw inkomen in box 1, wat een fundamenteel verschil is met een potentieel renteloze energiebespaarlening en betekent dat u hier geen fiscaal voordeel uit haalt om uw belastbaar inkomen te verlagen.

Spaarrente en de fiscale behandeling vergeleken met studieschuldrente

Spaarrente en studieschuldrente kennen in Nederland een fundamenteel verschillende fiscale behandeling en rentetarieven. De rente studieschuld aftrekbaar maken van het inkomen in box 1 is, zoals eerder genoemd, niet mogelijk. Spaarrente daarentegen valt onder de vermogensrendementsheffing in box 3, waarbij de Belastingdienst een fictief rendement belast in plaats van de werkelijk ontvangen rente. Dit vermogen blijft onbelast tot een vrijstellingsbedrag van €57.684 per persoon in 2025. Een opvallend verschil is dat de spaarrente tegenwoordig vaak hoger is dan de rente over studieschuld. Deze situatie beïnvloedt de overweging om versneld af te lossen op studieschuld versus spaargeld opbouwen, en is een belangrijke afweging in uw persoonlijke financiële planning, net als bij andere leningen zoals de energiebespaarlening.