Een onderhandse lening heeft fiscale gevolgen voor uw vermogen in box 3 bij de Belastingdienst. U leert hier wat de fiscale uitleg en gevolgen zijn.
Samenvatting
- Een onderhandse lening is een privéafspraak zonder bank, fiscaal zichtbaar in box 3 als bezitting voor de uitlener en als schuld voor de lener, waarbij schulden boven een drempel (€3.800 voor alleenstaanden, €7.600 voor fiscale partners) aftrekbaar zijn.
- De Belastingdienst vereist een marktconforme rente en schriftelijke afspraken; een te lage rente kan als schenking worden gezien met mogelijke schenkbelasting tot 40%.
- De waarde van onderhandse leningen in box 3 wordt bepaald op basis van de economische waarde, rekening houdend met rente, looptijd en kredietwaardigheid, niet alleen nominale waarde.
- Vanaf 2025 is de rente op box 3 schulden aftrekbaar van het werkelijke rendement; uitleners geven de lening als bezit aan, leners als schuld die het belastbaar vermogen kan verlagen.
- Het niet correct opgeven van onderhandse leningen kan leiden tot fiscale boetes, belastingrente en classificatie als onzakelijke lening, met grote fiscale gevolgen.
Wat is een onderhandse lening en hoe werkt deze fiscaal in box 3?
Een onderhandse lening is een privéafspraak voor geld tussen bekenden, zoals familie of vrienden, zonder tussenkomst van een bank. Voor de uitlener valt het uitgeleende bedrag als bezitting in box 3. De Belastingdienst ziet dit als vermogen, waarover u belasting betaalt.
Als lener telt de onderhandse lening mee als schuld in box 3. Dit kan uw belastbaar vermogen verlagen. Schulden zijn aftrekbaar boven een drempel van €3.800 voor alleenstaanden, of €7.600 voor fiscale partners. Spreek altijd duidelijke voorwaarden af in een schriftelijke overeenkomst. Zo voorkomt u later problemen met de Belastingdienst of onderling.
Belastingregels en voorwaarden voor onderhandse leningen volgens de Belastingdienst
De Belastingdienst stelt duidelijke regels voor onderhandse leningen. U moet aan specifieke voorwaarden voldoen om fiscale problemen te voorkomen. De Belastingdienst kijkt vooral naar het zakelijke karakter van de lening. Dit betekent dat afspraken vergelijkbaar moeten zijn met die van een bank.
Let op deze belangrijke regels:
- De rente moet marktconform zijn.
- Een te lage rente ziet de Belastingdienst als schenking.
- Dit kan leiden tot schenkbelasting van 10% tot 40%.
- Leg alle afspraken schriftelijk vast, inclusief leenbedrag en looptijd.
- Leningen voor een eigen woning moet u opgeven bij uw inkomstenbelasting.
Waardering van onderhandse leningen en andere schulden in box 3
Onderhandse leningen en andere schulden waardeert de Belastingdienst in box 3 tegen de waarde in het economisch verkeer. Dit is de werkelijke waarde van de schuld. Stel u voor wat een onafhankelijke partij hiervoor zou betalen.
De nominale waarde van de lening is niet altijd leidend. Juist de werkelijke rente speelt een grote rol bij deze waardebepaling. Verder tellen de looptijd en de kredietwaardigheid van de schuldenaar mee. Dit principe geldt voor hypotheken op een tweede woning. Ook consumptieve leningen vallen hieronder. De rente die u betaalt op box 3 schulden mag u in mindering brengen op uw werkelijke rendement.
Fiscale gevolgen van onderhandse leningen in box 3 voor belastingaangifte
De fiscale gevolgen van onderhandse leningen in box 3 voor uw belastingaangifte zijn belangrijk. Als lener mag u de lening als schuld opgeven in box 3. Dit verlaagt uw belastbaar vermogen als de schuld boven de drempel uitkomt. Vanaf 2025 is de rente op deze schulden aftrekbaar van uw werkelijke rendement in box 3. De Belastingdienst ziet betaalde rente als negatief inkomen in box 3.
Voor de uitlener telt het uitgeleende bedrag als bezitting in box 3. De ontvangen rente hierover geeft u op als inkomen uit vermogen. Let op: andere kosten dan de rente zijn niet aftrekbaar in box 3. Uw werkelijke rendement kan overigens nooit negatief zijn. De schuldendrempel geldt voor de aftrek van de schuld zelf, niet voor de renteaftrek.
Risico’s en aandachtspunten bij het verstrekken van onderhandse leningen aan familie of vrienden
Een onderhandse lening aan familie of vrienden brengt risico’s met zich mee, vooral voor de persoonlijke relatie. Wanbetaling kan snel leiden tot conflicten of zelfs verbroken vriendschappen. U loopt ook het risico dat u het geld niet terugkrijgt door onvoorziene omstandigheden. Denk aan baanverlies of overlijden van de lener.
Leg daarom alle afspraken schriftelijk vast in een duidelijke leningsovereenkomst. Bespreek helder het leenbedrag, de rente en de looptijd. NIBUD waarschuwt dat veel mensen de risico’s van zo’n lening onderschatten. Overweeg goed of u het geld echt kunt missen.
Voorbeelden en rekenvoorbeelden van fiscale verwerking van onderhandse leningen in box 3
Voorbeelden van onderhandse leningen die in box 3 vallen zijn leningen voor consumptie, een tweede woning, of een niet-gebruikt bouwdepot. Denk hierbij aan een lening voor een auto, vakantie of een vakantiewoning. Ook een lening van een aandeelhouder aan zijn eigen bv voor privébeleggingen is een box 3 schuld. Zelfs een deel van een bouwdepot dat u niet gebruikt, telt als schuld in box 3.
U wilt weten hoe de Belastingdienst dit fiscaal verwerkt. De onderhandse lening is dan als schuld aftrekbaar boven een bepaalde drempel. Voor alleenstaanden is deze drempel €3.800, voor fiscale partners €7.600. Stel, u heeft als alleenstaande een lening van €10.000. U mag dan €10.000 min €3.800, dus €6.200, aftrekken van uw vermogen in box 3. Dit verlaagt uw belastbare grondslag.
Zakelijke lening ING en de fiscale behandeling in box 3
Een zakelijke lening van ING is bedoeld voor uw bedrijf en valt daardoor meestal in box 1 van de inkomstenbelasting. Hier verwerkt u de kosten en opbrengsten als winst uit onderneming.
Toch kan een deel van de lening relevant zijn voor box 3. Dit gebeurt als u het geld gebruikt voor privédoeleinden, zoals een persoonlijke auto of beleggingen. Voor directeuren-grootaandeelhouders (DGA’s) kan een lening van de BV als schuld in box 3 worden gezien. Dit geldt dan voor consumptieve uitgaven. Houd zakelijk en privé goed gescheiden. Geld op uw zakelijke rekening wordt overigens niet belast in box 3. U kunt een zakelijke lening aanvragen bij ING voor langlopende investeringen of een eenmalige grote uitgave. Na een volledige aanvraag neemt ING binnen twee werkdagen contact met u op.
Doorlopende lening en de impact op box 3 vermogen en belastingaangifte
Een doorlopende lening is een flexibele leenvorm waarbij u geld kunt opnemen tot een afgesproken limiet. Afgeloste bedragen kunt u opnieuw lenen. U betaalt alleen rente over het opgenomen bedrag, die variabel is en maandelijks kan wijzigen. Hierdoor heeft de lening geen vaste einddatum, wat tot betalingsproblemen kan leiden.
De schuld van een doorlopend krediet mag u aftrekken van uw box 3 vermogen. Dit geldt voor bedragen boven de schuldendrempel. Voor alleenstaanden is deze drempel €3.800, voor fiscale partners €7.600. Een box 3 lening verlaagt uw belastbare vermogen, waardoor u minder belasting betaalt. U kunt wel altijd boetevrij extra aflossen. Vergelijk doorlopende leningen om de beste voorwaarden te vinden.
Hypothecaire lening en de relatie met box 3 en fiscale regels
Een hypothecaire lening valt in box 3 van de Belastingdienst wanneer de rente niet aftrekbaar is in box 1. Dit gebeurt vaak bij een tweede woning of als u de lening voor consumptieve doelen gebruikt. De lening gebruikt uw onroerend goed als onderpand.
Als uw hypotheekschuld in box 3 valt, mag u deze aftrekken van uw vermogen. Dit verlaagt uw belastbare grondslag, mits de schuld boven de bekende schuldendrempel uitkomt. U kunt een hypothecaire lening vergelijken voor uw situatie. Onthoud dat u de rente van deze lening niet kunt aftrekken. Soms kan een hypotheek onbedoeld in box 3 terechtkomen. Raadpleeg altijd een adviseur bij twijfel over uw specifieke situatie.
Veelgestelde vragen over onderhandse lening en box 3 bij de Belastingdienst
Mag ik rente aftrekken van een onderhandse lening in box 3?
Nee, de rente van een onderhandse lening in box 3 kunt u niet aftrekken. De Belastingdienst ziet deze lening als een schuld in uw vermogen, niet als een lening voor een eigen woning. Rente op dergelijke schulden is daarom niet fiscaal aftrekbaar. U kunt de onderhandse lening wel opgeven als schuld in box 3. Dit verlaagt dan uw belastbare vermogen, mits de schuld boven de schuldendrempel ligt.
Wat is de schuldendrempel voor aftrekbare leningen in box 3?
De schuldendrempel is een minimumbedrag dat uw schulden in box 3 moeten overstijgen om aftrekbaar te zijn. Voor 2025 is dit €3.800 voor alleenstaanden en €7.600 voor fiscale partners. De Belastingdienst stelt deze drempel in om fiscaal gedoe door kleine schulden te voorkomen. U trekt alleen het deel van uw schulden af dat boven deze drempel uitkomt. Dit verlaagt uw belastbare vermogen en vermindert de vermogensrendementsheffing. Alle box 3 schulden, zoals een onderhandse lening of een autolening, tellen hiervoor samen. Bepaalde schulden, zoals die voor een eigen woning of belastingschulden, zijn uitgesloten.
Hoe geef ik een onderhandse lening op bij de Belastingdienst?
U geeft een onderhandse lening op bij de Belastingdienst via uw jaarlijkse inkomstenbelastingaangifte in box 3. De uitlener vermeldt dit als een vordering, en de lener voert het op als een schuld. Leg alle afspraken, zoals rente en aflossing, vast in een duidelijke leningsovereenkomst. De Belastingdienst vereist deze vastlegging om fiscale problemen te voorkomen en beoordeelt de zakelijkheid van de afspraken. Zonder marktconforme rente kan de Belastingdienst het rentevoordeel als schenking zien. Dit kan leiden tot schenkbelasting voor de uitlener. Correct opgeven helpt u fiscale voordelen te benutten en toekomstige problemen te vermijden.
Welke leningen vallen onder box 3 en welke niet?
Leningen die niet voor uw eigen woning zijn, zoals een onderhandse lening, vallen in box 3 bij de Belastingdienst. Hieronder vallen bijvoorbeeld studieschulden, leningen voor een tweede woning of een vakantie. Ook persoonlijke leningen en doorlopende kredieten voor consumptiedoeleinden behoren tot box 3 schulden. Schulden voor uw eerste eigen woning vallen juist in box 1, niet in box 3. Kortlopende schulden met een looptijd van minder dan één jaar tellen ook niet mee voor box 3.
Wat zijn de fiscale gevolgen bij het niet correct opgeven van een onderhandse lening?
Niet correct opgeven van een onderhandse lening bij de Belastingdienst kan leiden tot onverwachte fiscale gevolgen. De Belastingdienst kan uw lening dan als een onzakelijke lening zien. Dit brengt grote fiscale gevolgen met zich mee, zoals extra belastingheffing. Ook riskeert u belastingrente en mogelijke boetes bij een correctie achteraf. Niet alleen de rente, maar ook andere incorrecte voorwaardenhantering kan tot onbedoelde fiscale gevolgen leiden. Een juiste fiscale duiding vooraf voorkomt veel vervelende verrassingen achteraf.
